Sistemi arsimor krijon llojin e kuadrit që i nevojitet ekonomisë maqedonase, industrisë, ekonomisë, tregtisë dhe madje edhe administratës. Por problemi është i ndryshëm, demografik. Politikat e këqija të viteve të fundit kanë ulur numrin e popullsisë. Për 7 vite, numri i nxënësve është ulur me 17 mijë. Kemi 7 mijë studentë më pak. Nuk është e mundur të plotësohen të gjitha pozicionet e krijuara ose të lirohen ato ekzistuese. Ne si Qeveri e re, po përpiqemi të parandalojmë trendin e shpërnguljes dhe të stimulojmë lindjet me politika dhe masa cilësore.
Kështu theksoi ministrja e Arsimit dhe Shkencës, Prof.Dr.Vesna Janevska, në panelin e diskutimit “Arsimi i së Ardhmes: ndërtimi i liderëve, mendimtarëve dhe inovatorëve” në kuadër të Samitit të 14-të të Maqedonisë 2025, duke iu përgjigjur pyetjes nëse sistemi arsimor prodhon kuadër me aftësi të nevojshme dhe nëse komuniteti i biznesit është mjaftueshëm i përfshirë në arsimimin e të rinjve.
„Veçanërisht më gëzon fakti që përgjegjësia sociale e kompanive po rritet dhe ato e kuptojnë se janë hallkë e rëndësishme në sistemin arsimor dhe pa to, pa pjesëmarrjen e tyre në edukimin e të rinjve, vendi nuk do të ishte në gjendje të krijonte fuqinë punëtore që ata presin. Shembull i suksesshëm i bashkëpunimit është arsimi dual. Mbi 550 kompani pranojnë fëmijë për trajnim praktik dhe ofrojnë mundësinë për punësimin e tyre pas marrjes së diplomës, kuptohet nëse nxënësi nuk shpreh dëshirë për avancim të mëtejshëm akademik”, theksoi Janevska, duke potencuar se bashkëpunimi midis institucioneve arsimore dhe kompanive është më pak i theksuar në arsimin e lartë dhe ka potencial për krijimin e marrëdhënieve të reja.
Duke folur për prioritetet e Qeverisë kur bëhet fjalë për arsimin, Janevska theksoi se tre shtylla kryesore përcaktojnë cilësinë e mësimdhënies: programet mësimore dhe tekstet shkollore, kuadri mësimdhënës i motivuar dhe infrastruktura.
„ Përpiqemi t’i forcojmë vazhdimisht të treja shtyllat. Së bashku me Byronë е Zhvillimit të Arsimit po përgatisim programe mësimore të reja, me përmbajtje të avancuara të cilët i kanë integruar trendet globale arsimore, arritjet e reja, faktet etj. Në bazë të këtyre programeve mësimore, po përgatiten tekste të reja shkollore, pa gabime dhe paqartësi që ekzistonin në të kaluarën. Por disa lëndë nuk kishin fare tekste shkollore dhe fëmijët nuk kishin nga çfarë të mësonin. Për shembull, pas gjashtë vitesh, duke filluar nga shtatori, do të kemi tekste shkollore të gjuhëve të huaja”, tha Janevska.
Ministrja rikujtoi se pagat e kuadrit mësimdhënës janë rritur dy herë brenda 10 muajve gjithsej mbi 12%, ndërsa sipas marrëveshjes me SASHK-un, ato do të rriten deri në 60% gjatë mandatit të qeverisë, varësisht nga niveli i inflacionit. Po prezantohen mundësitë për zhvillim në karrierë dhe avancim në tituj, si dhe për zhvillim profesional përmes trajnimeve të shumta me tema të ndryshme. Pagat në arsimin e lartë janë rritur me 14% për profesorët dhe 8% për kuadrin administrativ që nga janari i vitit 2025.
„Shtylla e tretë është infrastruktura. Do të ndaj me Ju se aktualisht kemi rreth 30 investime aktive me një vlerë totale prej 32 milionë euro. Ndërtojmë 7 objekte të reja shkollore, rikonstruojmë 20 të tjera, gjithashtu ndërtojmë 4 salla të sportit dhe rikonstruojmë dy konvikte të studentëve.
“Po i pajisim shkollat me banka dhe karrige të reja, teknologji të re IT dhe internet aty ku për fat të keq ka munguar deri më tani”, shtoi ministrja.
Qeveria po përpiqet të ndjekë trendet globale arsimore, t’i orientojë të rinjtë më shumë drejt zbatimit etik të inteligjencës artificiale, zhvillimit të aftësive digjitale, shkrim-leximit mediatik, zgjedhjes së fushave STEM dhe të ngjashme.
Duke folur për cilësinë e arsimit të lartë dhe shkencës, potencoi se nëpërmjet kontrolleve të Ministrisë dhe Inspektoratit Shtetëror të Arsimit, u konstatuan situata tronditëse, për shkak të të cilave u mbyllën 13 institute shkencore private, sepse në pjesën më të madhe nuk funksiononin sipas ligjit. Gjithashtu theksoi se ka universitete private që ekzistojnë si ndërmarrje tregtare, kanë lëshuar diploma për vite me radhë dhe Qeveria i ka kundërshtuar ato. Por gjithashtu theksoi se ka universitete private që punojnë shumë mirë.
“Nuk jam kundër hapjes së shkollave private, universiteteve etj., por të gjithë duhet ta respektojnë ligjin ndërsa më e rëndësishmja, ato nuk duhet të hapen ekskluzivisht për qëllime biznesi, por mision për të ndihmuar vërtet në përmirësimin e cilësisë së arsimit në vend dhe për të ndërtuar breza të rinj të përgatitur mirë. Patjetër duhet që në vend të sasisë, të orientohemi drejt cilësisë”, përfundoi Janevska.
