Lufta tregtare globale pas shpalljes së tarifave ka dëshmuar edhe një herë se “shpenzimet politike” janë një nga format jo elektorale më të përdorura të pjesëmarrjes politike nga qytetarët, jo vetëm në BE.
Qeveritë e shteteve evropiane dhe Komisioni Evropian, po peshojnë me kujdes përgjigjen e tyre ndaj masave të presidentit amerikan Donald Trump.
Konsumatorëve në Evropë u ofrohen një mori produktesh dhe shërbimesh amerikane nga hamburgerët McDonald’s, gjalpi i kikirikut ose patatinat Pringles, te Coca-Cola, lëngu i portokallit, kafeja Starbucks, uiski ose të brendshmet e Victoria’s Secret deri te tregu Amazon ose duke përdorur Google, Facebook ose PayPal.
Në një numër vendesh të Bashkimit Evropian, konsumatorët tashmë janë kthyer kundër SHBA-së.
Për vetëm një euro, një afishe me shenjën “stop” dhe mbishkrimin “bojkoto produktet amerikane” mbi flamurin e SHBA-së mund të blihet në dyqanet online në vendet e Evropës Perëndimore, për të cilat SHBA-ja ka qenë partneri më i rëndësishëm politik e ekonomik që nga fundi i Luftës së Dytë Botërore.
Një studim i Universitetit Lund në Suedi tregoi se shumica e konsumatorëve në këtë vend skandinav janë të gatshëm të bojkotojnë produktet dhe shërbimet amerikane, me 20 për qind të qytetarëve që tashmë e bëjnë këtë.
Në Francë, sipas një sondazhi të institutit Ifop, 57 për qind e qytetarëve janë të gatshëm të bojkotojnë gjithçka që etiketohet “Made in USA”, pothuajse një e treta thonë se tashmë po e bëjnë këtë.
Në Gjermani, aktivistët e nismës “Bli nga BE” po vendosin produktet amerikane me kokë poshtë nëpër supermarkete për t’u sugjeruar klientëve vendin e origjinës dhe – mundësinë e bojkotit.
Shpesh dëgjohen vlerësime se bojkotet nuk do të shkatërrojnë apo dëmtojnë ndjeshëm korporatat e fuqishme amerikane. Por qëllimi i qytetarëve nuk është të shkatërrojnë një kompani, sepse e dinë se kjo është joreale. Por një bojkot ndikon në reputacionin e një marke apo kompanie të caktuar. Dhe historia e bojkoteve të konsumatorëve tregon se ato mund të jenë shumë të suksesshme.
Politologët flasin për “shpenzime politike” dhe, sipas studiuesve, është kthyer në një nga format më të përdorura jo elektorale të pjesëmarrjes politike.
Autorët e librit me të njëjtin emër, Dietlind Stolle dhe Michelle Micheletti, besojnë se konsumi politik do të thotë se “konsumatorët përdorin tregun si një arenë politike me synimin për të ndryshuar praktikat institucionale ose të tregut që ata i konsiderojnë të diskutueshme nga pikëpamja etike, mjedisore ose politike”.
Profesori gjerman i ekonomisë dhe specialisti i tregtisë online, Gerrit Heinemann, duke folur për programin gjerman ARD First, theksoi se “importet nga SHBA janë të mëdha” dhe se kur ato bien për shkak të bojkotit, “shitjet e produkteve të BE-së rriten automatikisht”.
“Mund të pritet që të gjithë prodhuesit evropianë të mallrave të konsumit, si dhe prodhuesit gjermanë, të përfitojnë nga kjo”, tha Heinemann.
Revista britanike “Ethical Consumer” kujton se një nga bojkotet e para të suksesshme të konsumatorëve ishte në 1791 në Angli. Pasi Parlamenti refuzoi të shfuqizonte skllavërinë, aktivistët kërkuan një bojkot të sheqerit të prodhuar nga skllevërit.
Shitjet ranë pothuajse përgjysmë, ndërsa brenda dy viteve shitjet e sheqerit nga India, i cili nuk prodhohej nga skllevërit, u dhjetëfishuan. Tregtarët, të mbetur pa zgjidhje, filluan të shesin vetëm sheqer të etiketuar si të prodhuar nga “njerëz të lirë”.
