Ministrat e Mbrojtjes të Letonisë, Lituanisë dhe Estonisë ranë dakord në janar për një plan të ri për të ndërtuar një rrjet të madh mbrojtjeje për të penguar dhe mposhtur ushtrinë ruse në rast sulmi.
Duke qenë se kufiri midis Estonisë dhe Rusisë shtrihet për 338 kilometra, pjesa më e madhe e të cilave është pothuajse e pakalueshme për shkak se është një zonë moçalore dhe e pyllëzuar, zyrtarët e atij vendi po planifikojnë të ndërtojnë rreth 600 bunkerë.
“Lufta në Ukrainë ka treguar se është shumë e vështirë të ktheheni territoret e pushtuara, me një kosto të vështirë dhe të lartë të jetëve njerëzore, kohës dhe burimeve materiale,” tha Susan Lillevali nga Ministria e Mbrojtjes e Estonisë në një konferencë për shtyp, ku foli për projektin me vlerë 60 milionë euro.
“Për mbrojtjen e vendit tonë, përveç pajisjeve, municioneve dhe fuqisë punëtore, na duhen edhe objekte fizike për qëllime të veçanta”, tha Lillevali, raporton Newsweek.
Shtetet e vogla baltike janë parë për disa kohë si objektivi më i mundshëm i Rusisë nëse Vladimir Putin fillon një sulm ndaj NATO-s. Në fakt, shumë besojnë se ushtria ruse mund t’i mposht këto tre kombe të vogla brenda disa ditësh.
Pas aneksimit të Krimesë nga Putin në vitin 2014, NATO filloi të bëjë rotacionin e forcave ndërkombëtare në Poloni dhe shtetet baltike – Estonia, Letonia dhe Lituania – në një marrëveshje të quajtur “Prania e Përparuar e Përmirësuar” (eFP).
Deri kohët e fundit, këto grupe luftarake shumëkombëshe të dislokuara me rotacion në shtetet baltike konsideroheshin forca simbolike që, në rast sulmi, vetëm do ta dobësonin ose do ta bënin më të vështirë pushtimin, në vend që ta ndalonin atë.
Kryeministrja e Estonisë Kaja Kallas tha në vitin 2022 se me një mbrojtje të tillë të NATO-s në rast të një pushtimi rus, vendi i saj do të fshihej nga harta.
Ndërsa Lillevali tha se linja e re e mbrojtjes së Baltikut është në linjë me qëndrimin e përditësuar mbrojtës të NATO-s dhe qasjen parandaluese për të mbrojtur çdo centimetër të territorit aleat.
“Qëllimi i këtyre objekteve është shmangia e një konflikti ushtarak në rajon, sepse ato mund të ndryshojnë potencialisht llogaritjet e armikut. Masat e vendosmërisë dhe shtypjes së lëvizshmërisë kanë luajtur historikisht një rol të rëndësishëm në luftërat në këto zona, për shembull në Finlandë. Lufta në Ukrainë ka treguar se ato janë plotësisht të vlefshme edhe në këtë shekull. Objektet duhet të parandalojnë përparimin e shpejtë të armikut në territorin e vendeve baltike dhe në rast të inkursioneve ushtarake, të ndalojnë avancimin e armikut në vetë kufijtë,” tha Lillevali, duke shtuar se koordinimi me Letoninë dhe Lituaninë është i nevojshëm.
Lituania duhet të fokusohet veçanërisht në Istmusin Suwałki, një rrip i hollë territori që shtrihet midis Bjellorusisë dhe enklavës ruse Kaliningrad, pushtimi i së cilës do të izolonte shtetet baltike nga Polonia dhe aleatët e tjerë evropianë në perëndim.
Fortesat e Estonisë do të grupohen rreth pikave kufitare Narva në veri dhe Voru në jug. Liqeni Chudsko, i cili përbën një pjesë të madhe të kufirit me Rusinë, u siguron estonezëve një pengesë të fuqishme mbrojtëse. Qëllimi kryesor i këtij rrjeti fortifikimesh, thotë Lillevali, është të sigurojë mundësinë e luftimit të armikut që në orën e parë dhe metër të parë të sulmuar.
Forcat tokësore ruse tashmë kanë pësuar dëme të mëdha gjatë sulmit në Ukrainë, andaj njësitë që mund të sulmojnë potencialisht shtetet baltike nuk janë në fuqinë e plotë, duke qenë se pësuan humbje të mëdha. Ushtria ruse mund të jetë e dobësuar, por në të njëjtën kohë është më me përvojë, shkruan Newsweek.
Udhëheqësit e NATO-s kanë paralajmëruar vazhdimisht se Moska ende përbën një kërcënim të madh, megjithëse do të duhet pak kohë për të rindërtuar veten.
“Pasi analizuam vlerësime të ndryshme se sa shpejt Rusia mund të rindërtojë ushtrinë e saj, ne arritëm në përfundimin se tani është koha e duhur për të filluar përgatitjet”, tha Lillevali.
Për momentin, zyrtarët estonezë po planifikojnë 600 bunkerë që do të furnizohen nga magazinat pranë me pajisje dhe municione. Shumica e tyre do të jenë ndërtesa betoni në formë kubi në tokë me një llogore të mbuluar pjesërisht në hyrje. Prototipat janë tashmë në ndërtim e sipër dhe testimi duhet të fillojë këtë vit. Estonia dëshiron të instalojë bunkerët e parë që në fillim të vitit 2025.
“Është në fakt një bodrum nën tokë,” shpjegoi koloneli Kaido Tiitus, këshilltari i Lillevali.
Bunkerët do të jenë rreth 35 metra katrorë. 10 ushtarë do të mund të qëndrojnë në to për një kohë të gjatë.
“Kushtet do të përbëhen nga disa bunkerë më të vegjël të grupuar së bashku. Në rast lufte, ne do të përdorim pajisje shpërthyese, pengesa të tjera dhe sensorë elektronikë si mbështetje. Ne duhet të gjejmë një mënyrë për ta ndaluar avancimin, sepse nëse i lëmë të përhapen në të gjithë territorin, mund të jetë tepër vonë. Prandaj duhet të fillojmë nga fillimi, nga skaji i kufijve tanë”, tha Tiitus.
“Nëse i lëmë të shkojnë shumë larg, atëherë duhet të merremi me linjat e tyre mbrojtëse. Municioni i tyre i zakonshëm i artilerisë është ose mortaja 120 milimetra, 122 milimetra ose 152 milimetra. Kjo do të thotë se nëse ne mund t’i mbrojmë forcat tona nga topat 152 milimetra do të jetë mjaft i mirë. Ne mund të marrim shanset me kalibra, raketa ose artileri më të mëdha. Ata nuk gjuajnë në mënyrë aq precize”, shtoi Tiitus.
