A po i vjen fundi porosive të lira nga Temu dhe dyqanet e ngjashme kineze online në Маqedoni? Në rend dite për miratim pas zgjedhjeve lokale në Kuvend po pret propozim-ligji për ndryshimin e Ligjit për Tatimin mbi Vlerën e Shtuar, me të cilin planifikohet heqja e lirimit nga TVSh-ja në shumë deri në 22 euro. Kjo do të thotë një rritje automatike e çmimit të të gjitha porosive për 18 përqind, aq sa është TVSH-ja, skruan Dojçe Vele (DW).
“Ai gjithashtu parasheh një lirim nga tatimi i vlerës së shtuar për mallrat e dërguara si dërgesa të vogla me vlerë jo-komerciale nga një person fizik tek një tjetër, vlera e të cilave nuk i tejkalon 22 euro. Lirimi nuk zbatohet për alkoolin dhe pijet alkoolike, parfumet dhe deodorantet dhe duhanin dhe produktet e duhanit”, thuhet në këtë propozim-ligj. Pasi të miratohet ligji do të hyjë në fuqi në ditën e tetë nga dita e publikimit të tij në “Gazetën Zyrtare”.
Kush lirohet nga TVSH-ja?
Në propozim-ligj thuhet se gjatë importimit të mallrave nga TVSh-ja lirohen udhëtarët që vijnë nga jashtë vendit për artikujt e destinuar për nevojat e tyre personale gjatë udhëtimit të tyre jashtë vendit (bagazhe personale), e të cilat nuk i nënshtrohen asnjë kufizimi ose ndalese në fuqi.
Udhëtarët vendas përjashtohen gjithashtu nga pagesa shtesë për artikuj të tjerë me vlerë të ulët krahas artikujve të bagazheve personale që ato i sjellin nga jashtë, e të cilët nuk janë të një natyre komerciale. Lirim nga këto pagesa ka edhe për barnat për përdorim personal që udhëtarët i kanë me vete ose i sigurojnë me dërgesa nga jashtë, si dhe për gjësendet personale që i kanë trashëguar jashtë vendit. Lirim nga pagesa e TVSH-së ka edhe mbi baza të tjera.
Blerjet nga dyqanet e lira online si Temu, Shein, Ali Express po përjetojnë një bum të vërtetë në Evropë, por edhe në Maqedoni. Analizat e Asociacionit të e-Tregtisë në Maqedoni – AETM treguan se në gjysmën e parë të vitit 2025, vlera e përgjithshme e transaksioneve të bëra në faqet për e-tregti nga qytetarët e Maqedonisë brenda dhe jashtë vendit, si dhe nga personat që kanë kartela të huaja, arriti në 456,3 milionë euro, që parqet një rritje prej 34,3% krahasuar me të njëjtën periudhë të vitit të kaluar.
Me mijëra dërgesa në ditë në adresë
Qytetarët e Maqedonisë kanë kryer transaksione online jashtë vendit me vlerë prej 201,2 milionë euro, ose një rritje prej 55,1 përqind krahasuar me të njëjtën periudhë të vitit të kaluar. Analizat tregojnë se qytetarët e Maqedonisë bëjnë një numër të madh porosish, por me një vlerë më të ulët. Ky trend shoqërohet kryesisht me shfaqjen e Temu, i cili në një kohë të shkurtër tërhoqi një numër të madh blerësish me një gamë të gjerë produktesh, çmime të ulëta dhe dërgesë falas edhe për porositë më të vogla.
Nga Drejtoria e Doganave pak kohë më parë njoftuan se në shtator kanë arkëtuar të ardhura prej 179,5 milionë euro që paraqet një rritje prej 7,5% ose 12,5 milionë euro më shumë krahasuar me të njëjtën periudhë të vitit të kaluar. Rritja më e madhe është regjistruar në mbledhjen e të ardhurave nga doganat (+13.4%), e ndjekur nga TVSH-ja (+8.7%), TMM-ja (+6.9%) dhe akcizat (+3.7%).
Vetëm në muajin qershor qytetarët e Maqedonisë kanë porositur 250 ton mallra nga Temu. 95 ton nga këto mallra janë dërgesa me një vlerë deri në 22 euro dhe për to nuk janë paguar kurrfarë detyrimesh. Për pjesën tjetër, 153 ton, janë paguar detyrime në vlerë prej 678 mijë euro (41,7 milionë denarë), tregojnë të dhënat nga Oda e Tregtisë pranë Lidhjes së Odave Tregtare.
Modeli i biznesit, si halë në sy
Modeli i biznesit të platformave kineze të e-tregtisë “Теmu“ dhe “Shein“ prej kohësh është halë në sy si për SHBA-të ashtu edhe për Evropën. Presidenti i SHBA-ve Donald Trump, e ka shtrënguar rrjedhën e mallrave të lira në SHBA, duke i mbyllur boshllëqet në ligjin e tregtisë pa dogana.
Masa të ngjashme po përgatiten në Evropë pasi në vitin 2024 4,6 miliardë pako me vlerë të ulët e përmbytën tregun e BE-së – dy herë më shumë se në vitin 2023 dhe tre herë më shumë se në vitin 2022. 91 përqind e këtyre dërgesave vijnë nga Kina.
Çdo ditë 12,6 milionë pako dorëzohen pa leje nga doganat, gjë që paraqet një kërcënim për shitësit me pakicë të BE-së të ngarkuar me shpenzime më të larta të punës, zinxhirit të furnizimit dhe harmonizimit.